انواع رله
انواع رله
رله را میتوان نوعی کلید هوشمند دانست که نسبت به سایر کلیدها یک تفاوت اساسی دارد: امکان کنترل از راه دور. این ویژگی، رله را از سایر کلیدها متمایز میکند. انواع رله، هرچند از نظر کارایی متفاوت هستند، اما از نظر ساختار و اجزا، دارای شباهتهایی میباشند. رلهها شامل چهار قسمت اصلی هستند:
- تیغه مشترک (Common)
- تیغه باز (Normally Open – NO)
- تیغه بسته (Normally Closed – NC)
- بوبین (Coil)
این اجزا، ساختار اصلی هر رله را تشکیل میدهند و عملکرد آنها را تعیین میکنند.
رله حرارتی
رله حرارتی یکی از مهمترین تجهیزات برای حفاظت از موتورها است. اصلیترین وظیفه این نوع رله، حفاظت از موتورهای الکتریکی در برابر اضافهبار میباشد. این رلهها بسته به جریان نامی موتور، در آمپراژهای مختلف و رنجهای گوناگون تولید میشوند.
رله مغناطیسی
رله مغناطیسی بر اساس اصول مغناطیس کار میکند. عملکرد این نوع رله شبیه به فیوز است، زیرا از مدارها در برابر اتصال کوتاه محافظت میکند؛ با این تفاوت که فیوزها سوخته و نیاز به تعویض دارند، در حالی که رله مغناطیسی مدار جریان را قطع میکند. رله مغناطیسی از یک هسته مغناطیسی پوشیده شده از سیمهای پیچیده شده در اطراف آن تشکیل شده است. زمانی که جریان اتصال کوتاه از این رله عبور میکند، میدان مغناطیسی ایجاد شده و سبب جذب اهرم قطع میشود. معمولاً این رلهها همراه با رلههای حرارتی استفاده میشوند و بهندرت بهصورت مجزا بهکار میروند.
رله کنترل فاز
رله کنترل فاز وظیفه کنترل و نظارت بر توالی، قطع و عدم تعادل فاز را بر عهده دارد. این رلهها همچنین کمبود یا اضافه ولتاژ را در مدارهای الکتریکی سه فاز کنترل و بررسی میکنند و در صورت بروز هرگونه خطا برای حفاظت از الکتروموتور، مدار را سریعاً قطع میکنند. به دلیل عملکرد مهم این رله، آن را میتوان در دستهی مهمترین رلههای کنترلکننده قرار داد.
رله کنترل بار
رله کنترل بار از موتورهای الکتریکی در برابر افزایش بار محافظت میکند. این رلهها با کنترل افزایش جریان، موتور را از هرگونه آسیب حفظ میکنند. افزایش جریان معمولاً بر اثر اضافه بار ایجاد میشود، به همین دلیل به این نوع رلهها، رله کنترل بار میگویند. این رلهها از دو فاز شدن یا سوختن کامل موتورهای سه فاز جلوگیری میکنند. همچنین، به دلیل دقت و سرعت بالایشان، میتوانند جایگزین بی متالها در سیستمهای الکتریکی شوند.
انواع رله و رله چیست
رلهها دستگاههایی الکتریکی هستند که برای قطع و وصل کردن مدارهای الکتریکی به کار میروند و معمولاً برای کنترل مدارهای قدرت با سیگنالهای کمقدرت استفاده میشوند. انواع مختلفی از رلهها وجود دارد که بر اساس ویژگیها و کاربردهای خاص دستهبندی میشوند. در زیر به برخی از انواع رایج رلهها اشاره میشود:
- رلههای الکترومغناطیسی (Electromagnetic Relays):
- رلههای تکی (Single Pole): دارای یک کنتاکت برای قطع و وصل مدار.
- رلههای دوتایی (Double Pole): دارای دو کنتاکت برای کنترل دو مدار همزمان.
- رلههای چندکنتاکته (Multi-pole Relays): دارای چندین کنتاکت برای کنترل مدارهای متعدد.
- رلههای حالت جامد (Solid State Relays):
- از نیمههادیها برای قطع و وصل مدار استفاده میکنند و معمولاً در کاربردهایی با سرعت بالا و عمر طولانی به کار میروند.
- رلههای زمانی (Time Delay Relays):
- برای ایجاد تأخیر زمانی در قطع و وصل مدار استفاده میشوند.
- رلههای تأخیر در قطع (On-delay): با دریافت سیگنال ورودی، پس از مدت زمان مشخصی کنتاکتها را وصل میکند.
- رلههای تأخیر در وصل (Off-delay): پس از قطع سیگنال ورودی، پس از مدت زمان مشخصی کنتاکتها را قطع میکند.
- رلههای حفاظتی (Protective Relays):
- برای حفاظت از تجهیزات الکتریکی در برابر خطرات مختلف مانند اضافه جریان، اضافه ولتاژ، و خطاهای زمین به کار میروند.
- رلههای جریان بیش از حد (Overcurrent Relays): برای قطع مدار در صورت وجود جریان بیش از حد.
- رلههای اختلاف ولتاژ (Differential Relays): برای تشخیص خطاهای داخلی در تجهیزات.
- رلههای حرارتی (Thermal Relays):
- برای حفاظت در برابر اضافه بارهای حرارتی استفاده میشوند و معمولاً در موتورهای الکتریکی به کار میروند.
- رلههای فرکانسی (Frequency Relays):
- برای تشخیص تغییرات غیرمعمول در فرکانس سیستم و قطع مدار در صورت نیاز به کار میروند.
- رلههای فشار (Pressure Relays):
- برای کنترل مدارها بر اساس فشار سیالات به کار میروند و معمولاً در سیستمهای هیدرولیکی و پنوماتیکی استفاده میشوند.
- رلههای مغناطیسی (Magnetic Relays):
- با استفاده از میدان مغناطیسی برای قطع و وصل مدار عمل میکنند و معمولاً در کاربردهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند.
- رلههای چرخشی (Rotary Relays):
- برای تغییر حالت مدارها با چرخش یک محور یا بازو به کار میروند.
- رلههای سرعت (Speed Relays):
- برای کنترل سرعت موتورها و دستگاههای مکانیکی بر اساس معیارهای مشخص به کار میروند.
انتخاب نوع مناسب رله بستگی به نیازهای خاص مدار و شرایط عملیاتی دارد. هر نوع رله دارای ویژگیها و مزایای خاص خود است که برای کاربردهای مختلف مناسب است.