کلید حد یا لیمیت سوئیچ (Limit Switch) و میکروسوئیچ ها یک نوع تجهیزات الکترومکانیکی است که با استفاده از اجزاء مکانیکی فعالیت خود را آغاز میکند زمانی که با یک ماده یا شی مشخص در تعامل قرار میگیرد. این سوئیچها از میکرو سوئیچها برای کنترل حد، مدیریت حالت، نمایش وضعیت، شمارش قطعات و سایر کاربردهای مختلف در زمینههای صنعتی استفاده میشوند. عمدتاً در تنظیمات صنعتی به کار گرفته میشوند تا توانایی تشخیص حضور یا نزدیکی، یا عدم وجود یک ماده یا شی را فراهم کنند. میکروسوئیچ ها، به ویژه کسانی که در ابعاد کوچک ساخته میشوند، گاهی به عنوان میکروسوئیچ شناخته میشوند
نحوه کار لیمیت سوئیچها
میکروسوئیچ ها به عنوان تجهیزات الکترومکانیکی کاربرد دارند و در وضعیت عادی به یک حالت باز یا بسته قرار دارند. این سوئیچها به کمک یک مکانیزم مخصوص (مانند پنجره یا آرم) طراحی شدهاند و وظیفهای دارند که هنگام تغییر وضعیت این مکانیزم تحت تأثیر وارد شده، وضعیت کنتاکتها تغییر کند. در زیر، نحوه کار میکروسوئیچ ها را توضیح میدهیم:
- وضعیت اولیه (عدم تماس):
- هنگامی که جسم مورد نظر در تماس با محرک (مانند پنجره یا آرم) نیست، مکانیزم لیمیت سوئیچ در وضعیت اولیه قرار دارد. در این حالت، کنتاکتها باز هستند و جریان الکتریکی قطع میشود.
- تماس با محرک:
- هنگامی که جسم به محرک تماس برقرار میکند (به عنوان مثال، پنجره که باز یا بسته میشود)، مکانیزم میکروسوئیچ تحت تأثیر قرار میگیرد. این تغییر باعث میشود که کنتاکتها به حالت دیگری (بسته یا باز) تغییر کنند.
- تغییر وضعیت کنتاکت:
- هنگامی که مکانیزم تحت تأثیر محرک قرار گرفت و وضعیت میکروسوئیچ تغییر کرد، کنتاکتها نیز به حالت بسته یا باز تغییر میکنند. این تغییر وضعیت کنتاکتها منجر به اتصال یا قطع جریان الکتریکی در مدار میشود.
- تأثیر بر مدار الکتریکی:
- تغییر وضعیت کنتاکتها اثر مستقیم بر مدار الکتریکی دارد. اگر قبلاً مدار قطع بوده باشد، اتصال ایجاد شده و بالعکس. این تغییر وضعیت در مدار میتواند به عنوان یک سیگنال کنترلی برای دستگاههای دیگر در سیستم عمل کند.
به این ترتیب، لیمیت سوئیچها به عنوان ابزارهایی مؤثر در کنترل و نظارت بر وضعیت تجهیزات و سیستمهای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند
انواع کاربردهای لیمیت سوئیچ در صنعت :
میکروسوئیچ ها به دلیل ویژگیهای مانند استحکام، نصب آسان، و عملکرد قابل اعتماد، در انواع مختلف صنایع و برنامهها بهکار میروند. در زیر به برخی از کاربردهای اصلی لیمیت سوئیچها اشاره شده است:
- ماشینهای برش:
- در صنایع برش فلزات یا چوب، میکروسوئیچ ها به منظور کنترل حرکت میزها و قطعات مختلف بهکار میروند. وقتی که اجزاء به موقعیت مطلوب خود میرسند،میکروسوئیچ ها عملکرد ماشین را توقف میدهند.
- نوارهای نقاله:
- در سیستمهای نقاله، لیمیت سوئیچها معمولاً برای کنترل وضعیت حرکت نوارها، تشخیص موقعیت بارها، و ترتیب اجرای عملیاتهای مختلف استفاده میشوند.
- ماشینهای تراش خودکار:
- در صنایع ماشینکاری، میکروسوئیچ ها به منظور کنترل حرکت و جایگاه دقیق ابزارها و اجزاء در دستگاههای تراش خودکار مورداستفاده قرار میگیرند.
- جرثقیلها و بالابرها:
- میکروسوئیچ ها در جرثقیلها و بالابرها برای کنترل حرکت قرارگاه، شناوری بار، و ایستگاههای مختلف مورداستفاده قرار میگیرند.
- کنترل دروازهها و درها:
- در سیستمهای کنترل ورود و خروج، میکروسوئیچ ها برای تشخیص وضعیت دروازهها، درها و حاشیههای امنیتی استفاده میشوند.
- کاربردهای صنعتی دیگر:
- در اضافه به موارد فوق، میکروسوئیچ ها در صنایع مختلفی مانند اتوماسیون صنعتی، خودروسازی، تجهیزات پزشکی و دیگر صنایع برای کنترل موقعیت، حرکت، و وضعیت اجزاء و تجهیزات بهکار میروند
مزایای استفاده از لیمیت سوئیچها
استفاده از میکروسوئیچ ها در بسیاری از برنامهها و صنایع به دلیل ویژگیهای متنوع و مزایای مختلف، باعث پراکنده شدن و استقبال گسترده از این تجهیزات شده است. در زیر، به برخی از مزایای اصلی استفاده از میکروسوئیچ ها اشاره شده است:
- راحتی نصب، استفاده آسان و قیمت کم:
- لیمیت سوئیچها به سادگی نصب میشوند و عملکرد استفاده از آنها بسیار ساده است. همچنین، قیمت این سوئیچها نسبت به دیگر سنسورها و تجهیزات کنترل، به صرفه است.
- دارای بدنه مقاوم در برابر شرایط محیطی مختلف:
- بدنه میکروسوئیچ ها معمولاً از مواد مقاوم در برابر فشار، خوردگی، و شرایط محیطی مختلف ساخته میشود، که این ویژگی باعث افزایش دوام و عمر مفید آنها میشود.
- دقت و تکرارپذیری بالا:
- میکروسوئیچ ها دارای دقت و تکرارپذیری بالایی در انجام عملکرد خود هستند، که این ویژگی مهم است زمانی که نیاز به کنترل دقیق حرکت و وضعیت اجزاء مختلف وجود دارد.
- تحمل جریان بیشتر نسبت به سایر سنسورها:
- میکروسوئیچ ها معمولاً قابلیت تحمل جریان بیشتری نسبت به بسیاری از سنسورها دارند، که این ویژگی مناسب برای کاربردهایی است که جریان الکتریکی نسبتاً بالا وجود دارد.
- مقاوم در برابر نویز الکتریکی:
- میکروسوئیچ ها به دلیل ساختار سادهتر و عدم وجود قطعات حساس به نویز، معمولاً از مقاومت بالا در برابر نویز الکتریکی برخوردار هستند.
- نداشتن جریان نشتی و داشتن حداقل افت ولتاژ:
- میکروسوئیچ ها معمولاً جریان نشتی ندارند و افت ولتاژ در زمان عملکرد آنها حداقل است، که این ویژگیها اهمیت زیادی در برنامههایی دارند که نیاز به حفاظت از تجهیزات الکتریکی دارند.
- عملکرد ساده تیغههای NO و NC:
- لیمیت سوئیچها به سادگی از تیغههای Normally Open (باز) و Normally Closed (بسته) برخوردارند که این ویژگیها امکان انتخاب عملکرد مورد نظر در سیستم را فراهم میکنند
چه نکاتی را در مورد انتخاب یک لیمیت سوئیچ باید رعایت نمود؟
انتخاب یک لیمیت سوئیچ مناسب برای یک برنامه خاص نیازمند درنظر گرفتن چندین فاکتور است. در زیر به برخی از نکات مهم در انتخاب یک لیمیت سوئیچ اشاره شده است:
- نوع لیمیت سوئیچ:
- نوع میکروسوئیچ باید با نیازهای کاربردی هماهنگ باشد. به عنوان مثال، اگر نیاز به تشخیص حرکت یا مکانیزمهای دارای اهرم دارید، میکروسوئیچ اهرمی مناسب است. برعکس، در برخی موارد ممکن است لیمیت سوئیچ قرقرهای یا فشاری مناسبتر باشد.
- جنس بدنه لیمیت سوئیچ:
- محیط کاری میکروسوئیچ تعیینکننده جنس بدنه آن است. اگر لیمیت سوئیچ در محیطهای خاصی مانند محیطهای خشک، مرطوب، گرد و غبار یا محیطهای شیمیایی قرار خواهد گرفت، انتخاب جنس بدنه بسیار حیاتی است. برخی از میکروسوئیچ ها فلزی و دیگرها باکلیت (پلاستیک مقاوم) هستند.
- شکل ظاهری لیمیت سوئیچ:
- شکل ظاهری لیمیت سوئیچ نیز بر اساس نیازهای برنامه و محیط کاری تعیین میشود. طراحی اهرمی، قرقرهای یا فشاری و حتی ابعاد و شکل ظاهری میکروسوئیچ میتواند در تعیین اینکه چقدر بهراحتی در محل نصب شود و با دستگاه یا سیستم موجود هماهنگ باشد، تأثیرگذار باشد.
- تعداد کنتاکتها:
- تعداد کنتاکتها نشاندهنده تعداد وضعیتهای مختلفی است که میکروسوئیچ قادر به تشخیص و ارسال آنها به سیستم است. برخی لیمیت سوئیچها دارای یک کنتاکت هستند (SPST یا SPDT) و برخی دیگر دارای دو یا چندین کنتاکت هستند (DPST، DPDT و غیره). انتخاب تعداد مناسب از اهمیت بالایی برخوردار است.
- محدوده دمایی:
- اگر لیمیت سوئیچ در محیطهای با دماهای بسیار بالا یا پایین کار خواهد کرد، محدوده دمایی میکروسوئیچ باید با محدوده دمای محیط کاری همخوانی داشته باشد.
- اهمیت استانداردها:
- انتخاب میکروسوئیچ هایی که با استانداردها و مقررات صنعتی هماهنگ هستند، مطمئن کننده از عملکرد و ایمنی بهتر آنها خواهد بود. استفاده از میکروسوئیچ هایی با تأییدیههای مربوط به صنعت موردنظر، اهمیت دارد.
با در نظر گرفتن این نکات، انتخاب لیمیت سوئیچ صحیح بر اساس نیازهای خاص برنامه و محیط کاری میسر خواهد شد